Les 1 Hoe maak je de beste keuze?.

Uiteindelijk wil je natuurlijk een keuze maken waar je blij van wordt in plaats van verdrietig. Dat betekent dat je van te voren wil weten wat mogelijke risico’s zijn en welke gevolgen dat kan hebben. Helaas is dat niet altijd mogelijk. Wat kan je er wel aan doen?

Na deze les weet je hoe je een moeilijke keuze het beste kan maken.

Bekijk de video bij deze les.

Bewaar goede tips in een mapje (bijvoorbeeld ‘Kiezen’) op je computer.

Dat kan je erbij pakken als je weer een belangrijke keuze gaat maken.

Terugkijken

De vorige les was de Challenge: wat kan je er aan doen als je bij een belangrijke keuze de risico’s niet kent? Wat heb je daarvoor bedacht? Kan je aan de klas uitleggen wat je dan kan doen? Bespreek dat met de klas.

Noteer goede tips in je mapje Kiezen.

Of bewaar die informatie op je computer.

Wist je  dat lachen gezond is. Het geeft een boost aan je immuunsysteem. Dat betekent dat je minder kans hebt om ziek te worden. Als je lacht ben je ontspannen. Het vermindert angst en stress.

Stap 1 | Welke keuzes heb ik?.

Een moeilijke keuze is een keuze met mogelijk grote gevolgen voor de toekomst.

Bijvoorbeeld: je besluit iemand om verkering te vragen. Wat kunnen dan de gevolgen zijn? Als hij of zij ‘nee’ zegt, ben je misschien lange tijd verdrietig. Of hij of zij zegt ‘ja’, wie weet heb je dan een lange tijd verkering. Dat is echt iets om naar uit te kijken. Normaal gesproken.

Kijk terug op die keuze

Bewaar die informatie in je notitieboekje of op je computer.

Bijvoorbeeld in een mapje ‘Kiezen’.

Opdracht 1 | Hoe kijk je nu tegen die keuze aan?.

Heb je wel eens een keuze gemaakt die je leven echt veranderde, waar je achteraf spijt van had? Waar moest je tussen kiezen? Welke keuze heb je gemaakt? Hoe voelde dat?

Bijvoorbeeld: je vroeg een jongen of meisje om verkering. Je was tot over je oren verliefd. Helaas, hij of zij viel tegen. Zo erg dat je er al na drie weken mee stopte. Je bent er lange tijd door van slag geweest. En bleef achter met alleen slechte herinneringen.

Schrijf op van welke belangrijke keuze je achteraf spijt had?

Waar moest je uit kiezen? En wat heb je gekozen? Waarom had je daar spijt van? Wat zijn nu je argumenten?

Waarschuwing:

80% van alle gedachten is negatief. Dus let goed op: draai elke negatieve gedachte om, net zo lang tot je niet beter weet. Daar heb je de rest van je leven profijt van. Bovendien zal het de sfeer in de klas verbeteren.

Stap 2 | Bedenk wat er fout kan gaan?.

Elke keuze biedt kansen en risico’s. Dat betekent dat je keuze goed en fout kan uitpakken. Als je weet wat de risico’s zijn, kan je denken dat het wel mee zal vallen. Maar wat als het niet meevalt? Hoe zorg je ervoor dat je de de risico’s zoveel mogelijk beperkt of de kansen vergroot?

Bijvoorbeeld: als iemand je een sigaret aanbiedt, neem je hem aan. Je wil niet voor paal staan. Bovendien wil je het wel eens proberen. Je denkt: één sigaretje, dat kan toch geen kwaad? Maar je kwam er snel achter hoe verslaafd sigaretten zijn. Je ging alleen maar meer roken, je kon er niet meer mee stoppen.

Opdracht 2 | Wat waren de gevolgenvan die keuze?.

Denk terug aan de keuze waar jij spijt van had. Wat waren de risico’s toen?

Noteer de kansen en de risico’s van de keuze die je toen maakte.

Bewaar die informatie in je notitieboekje of op je computer.

Als je voor een moeilijke keuze staat, neem daar de tijd voor.. Denk er goed over na, Bespreek het met iemand die je vertrouwt. Of zoek uit hoe groot de risico’s kunnen zijn.

Als je voor een moeilijke keuze staat, neem daar dan de tijd voor.. Denk er goed over na, Bespreek het met iemand die je vertrouwt. Of zoek zelf uit  hoe groot die risico’s kunnen zijn.

Stap 3 | Bepaal wat je niet wil.

Welk keuze brengt zulke grote risico met zich mee dat je die niet aandurft. Denk aan de keuze waar je achteraf veel spijt van had. Wat waren toen de risico’s en hoe kon het dat je die niet had gezien? Als je dat toen had geweten, had je die keuze dan nog steeds gemaakt?

Opdracht 3 | Wat wil je niet.

Schrijf op welke risico’s je toen liep.

Schrijf alle risico’s onder elkaar. Welke risico’s zag je toen niet? Hoe had je leven er uitgezien als je die toen wel zag? Hoe kan je andere kinderen waarschuwen voor dat risico? Bedenk argumenten en deel die met je klas.

Wat had je daar tegen kunnen doen?

Bijvoorbeeld: als ik dat toen had geweten, had ik er met iemand over kunnen praten. Of ik had zelf op zoek kunnen gaan naar die risico’s en dan had ik misschien wel een andere keuze gemaakt. Hoe zou je leven er dan nu hebben uitgezien? Noteer dat in je notitieboekje of in het mapje ‘Kiezen; op je computer.

Wees lief voor jezelf, dan ben je dat vaak ook voor anderen.

Stap 4 | Maak je keuze.

Als je dat had geweten, had je wellicht een andere keuze gemaakt. Hoe kan je andere kinderen daarvoor waarschuwen?

Als je niet zeker weet of er risico’s aan zitten, bespreek dat dan met je ouders. Je kan pas een goede keuze maken als je weet wat de gevolgen kunnen zijn.

Opdracht 4 | Welke keuze zou je nu maken?.

Leg uit welke keuze je nu zou maken.

Zou je het nu anders doen? Leg uit waarom je dat denkt. Bewaar deze informatie in je notitieboekje of op je computer. Gebruik het als je weer zo’n moeilijke keuze moet maken.

Het kan natuurlijk dat je, als je de risico’s kende, toch die keuze had gemaakt. Misschien zou je hebben gedacht dat het niet zo’n vaart zou lopen. Of misschien was je wel verliefd op iemand waardoor je diep van binnen wel die risico’s zag, maar de liefde was groter dan de risico’s. Hoe zat dat bij jou? Noteer dat in je notitieboekje of bewaar het op je computer.

Stap 5 | Kijk terug op je keuze.

Als je een keuze gemaakt hebt, kan je terugkijken op je keuze? Heb je de juiste keuze gemaakt? Zo nee, waarom niet? Hoe kan het de volgende keer beter? En hoe kan je uiteindelijk, in deze les, de beste keuze maken. De keuze waar je blij van wordt.

Om de beste keuze te maken, zou je de risico’s moeten kennen en beperken tot 0. We hebben een aantal risicofactoren genoemd, maar er is nog een heel belangrijk risico dat we niet hebben genoemd en dat is ‘angst’. De meeste ‘verkeerde’ keuzes hebben te maken met angst.

Door angst maak je vaak geen keuze. Als je geen keuze maakt, loop je immers ook geen risico. Maar je mist ook de kansen. Stel je voor dat je verliefd bent op een meisje of een jongen, maar je durft dat niet tegen hem of haar te zeggen. Dan loop je geen risico dat hij of zij ‘nee’ zegt. Maar je mist ook de kans dat ze ‘ja’ zegt.

Ken je het spreekwoord ‘Wie niet waagt, die niet wint’? Soms moet je een risico nemen om een kans te hebben. Daarbij kan je de vraag stellen: ‘Hoe erg is het gevolg van zo’n keuze?’ Oké hij of zij zou ‘nee’ kunnen zeggen. Daar word je natuurlijk niet blij van, maar dan weet je het maar.

Stel jezelf dan de vraag: ‘Wat vind je erger, het risico dat hij of zij ‘nee’ zegt, of de kans dat het antwoord ‘ja’ is? Als je niets doet, krijg je geen antwoord. Als je het vraagt, loop je het risico dat hij of zij ‘nee’ zegt, maar dan heb je ook de kans dat hij of zij ja’ zegt. Bij nee ben je misschien een tijdje van slag, maar bij ja ben je een tijdje – misschien zelfs je hele leven – heel gelukkig.

Opdracht 5 | Werd je blij van de vorige keuze?.

Beschrijf de situatie.

Welke keuze had je? Heb je vooraf nagedacht over de risico’s? Wist je welke risico’s er aan die keuze zaten? Hoe kwam het dat je een verkeerde keuze hebt gemaakt? Speelde angst daarbij een rol? Als je dat weet, kan je bepalen wanneer je de beste keuze kan maken. Durf je het risico te nemen?

Stap 6 | Herzie je keuze.

De keuze die je in de eerste les had gemaakt, was dat je de sigaret aanpakte en voor het eerst een sigaret rookte. Je wist toen nog niet wat mogelijke risico’s waren. Jij zag als grootste risico dat je medeleerlingen je een watje zouden vinden. De tweede les heb je uitgezocht welke risico’s eraan roken zaten. Je weet nu wat die risico’s zijn.

Daarbij speelde angst ook een rol, je was immers bang voor paal te staan. De angst om voor paal te staan, was groter dan de kans om stoer te zijn. Als je ‘nee’ had gezegd, zou dat hebben betekent dat je niet was begonnen met roken. En misschien wel dat je niet verslaafd zou raken, met daarmee een grote kans op ernstige ziektes.

Als je met wat je nu weet, dezelfde keuze zou moeten maken, wat zou dan belangrijker zijn: het risico om voor paal te staan, of de trots dat je ‘nee’ durfde te zeggen. Die negatieve gevolgen van roken zijn immers veel groter dan de positieve kans om trots te zijn.

Opdracht 6 | Welke keuze zou je nu maken?.

Leg uit waarom.

Waarom is het niet verstandig om te kiezen voor roken? Kan jij uitleggen waarom dat een verkeerde keuze is? Bewaar deze informatie in je notitieboekje of op de computer. Als je weer in dezelfde situatie komt, kan je misschien een betere keuze maken. Dat geldt ook voor de andere verkeerde keuzes. Gebruik deze informatie om in het vervolg de beste keuze te maken.

Wat is de situatie nu?

Omdat je je één keer hebt laten overhalen om een sigaret te roken, ben je nu verslaafd aan het roken. Je weet inmiddels wel wat de gevolgen kunnen zijn, maar het lukt je niet om ermee te stoppen. Nu kan je niet meer terug? Of kan je nog andere keuzes maken?

Stel dat jij ook de verkeerde keuze om wel of niet te beginnen met roken, hebt gemaakt, lees dan vooral verder.

Ben je nu genoeg gewaarschuwd om de goede keuze tussen gezondheid en ziekte te durven maken en vol te houden. Nu ben je nog jong en kan je er voor zorgen dat je de rest van je leven dat risico niet meer loopt. Als het je zelf niet lukt, ga dan op zoek naar een therapeut of middel om ermee te stoppen. Heel veel succes!

Heb jij een andere moeilijke keuze gemaakt, heb je dan iets aan de informatie in deze les? Zou je nu een andere keuze durven te maken? Hoe zou dat voelen? Yes, you can!

Neem het leven niet altijd zo serieus. Kijk welke zaken of mensen je energie kosten. Schrap die! Ruil dat in voor dingen of mensen die je energie geven en dus wel veel opleveren.